„Op de mooiste Griekse strandjes ligt steeds meer rotzooi. Het is een keten van ellende.” Was getekend: de ‘Clean Beach Pirates’ uit Leeuwarden. Volgende maand varen ze weer uit, „en iedereen mag mee!”
Dinsdagochtend, een scheepswerf in Leeuwarden. Drie zeventigers zwermen over het dek van een een zestien meter lang zeiljacht. Eén van hen plukt aan een bosje stroomdraden, zijn maat rommelt wat in het ruim terwijl de derde wat bladeren van het dek veegt. Zouden de fietsers aan de overkant weten dat dit drie piraten zijn?
Tientallen vuilniszakken
Oud-Dokkumer Nol Schade, één van de drie, vond zijn roeping in de Griekse Ionische Zee. Daar kwam hij al jaren, tot een Franse vriend hem wees op het vele zwerfvuil dat de idyllische strandjes en baaitjes ontsierde.
Schade kwam in actie en richtte de ‘Clean Beach Pirates’ op: met jongeren aan boord van zijn schip schuimde hij de Griekse eilanden af om tientallen grote vuilniszakken te vullen met afval.
„Griekenland is wat afval betreft een ontwikkelingsland. Er is geen infrastructuur. Al het afval blijft op de eilanden en wordt in de winter verband. Tijdens dat verbranden waait er van alles weer de zee in.”
De opruimacties waren ,,een daverend succes”, zegt Schade aan de koffie op de werf van zijn collegapiraat Gerard Kroes. „Jongeren wilden maar wat graag een geweldige vakantie combineren met iets nuttigs.” Via sociale media meldde zich de ene na de andere aspirant-piraat aan.
Muisstil
Samen met hen ging Schade de Griekse afvalberg te lijf. Bijdragen van sympathisanten dekten de kosten. „Griekenland is niet duur.” Als hij met schepen vol uitpuilende vuilniszakken de havens binnenvoer, kreeg hij veel reacties. „Die Grieken wilden meteen helpen. ‘Kijk, nu moeten buitenlanders onze rotzooi opruimen’, zeiden ze.”
Tot in 2020 het coronavirus de wereld op slot gooide en het ook op Schades afvalpiratenschip muisstil werd. „Uiteindelijk moest ik mijn schip en mijn huis verkopen en ben ik naar Amsterdam gevlucht.” De oud-Dokkumer woonde twintig jaar in Griekenland. „Ik mis het heel erg, het is vreselijk wennen.”
Terug in Nederland ontmoette Schade twee vrienden van vroeger, Rikus van der Es en Gerard Kroes. Kroes heeft zijn eigen werf in Leeuwarden en ook Van der Es heeft „altijd gevaren”. Als jochies zaten ze ooit nog bij elkaar in de klas in Dokkum.
Kroes en Schade zeilden vorig jaar herfst terug naar Griekenland, en toen viel ook bij Kroes het kwartje. „Ook op de hele mooie plekjes ligt overal rotzooi. Blikjes, plastic, lintjes in de bomen. Het is een keten van ellende.”
Plastic is de boosdoener
Alleen afval opruimen is een goed begin maar uiteindelijk niet genoeg, benadrukt Kroes. „Uiteindelijk moeten we zorgen dat het afval er helemaal niet is. Als je hier in Nederland een biefstukje koopt, is het drie keer verpakt. De productie van plastic is de grote boosdoener.”
Kroes en Van der Es sloten zich aan bij Schades piratenbende. Samen kochten ze het zestien meter lange zeiljacht om de ‘Clean Beach Pirates’ nieuw leven in te blazen. „Uiteindelijk moet het een hele beweging worden. Het zou mooi zijn als jongeren het een beetje van ons overnemen, wij zijn allemaal al rond de zeventig”, zegt Schade. Hij zoekt niet alleen mensen die gaan meevaren, maar ook mensen die willen helpen bij de organisatie achter de schermen.
Op het zeiljacht zijn straks acht slaapplekken. Schade zou op de eerste vaart van zijn nieuwe piratenschip eind juni graag al wat jongeren meenemen. „Wie mee wil, mag zich melden.”
Voor het zover is moet er nog flink geklust worden. Buitenom het schip volstaat een flinke schoonmaakbeurt; binnenin moet er meer gebeuren. Schade: „Het is binnenin een zootje, flink verwaarloosd. We hebben alle elektra vervangen. Je wilt niet dat er onderweg toch nog iets mis is.” Het roer moest verstevigd worden: in de Straat van Gibraltar worden zeilschepen geregeld door orka’s aangevallen.
Armada
Eigenlijk zou elk schip dat langs de Griekse eilanden vaart afval moeten helpen opruimen, vinden Schade en zijn kompanen. „Ze kunnen straks bij ons grote vuilniszakken met ons logo erop kopen, dan verdienen wij ook weer wat. Iedereen mag zich aansluiten.”
Schade ziet een soort armada voor zich dat de Griekse eilanden en wateren van zwerfvuil ontdoet. „We moeten op een hele andere manier met deze wereld omgaan. Want zo kan het niet langer.”
Piraat Rikus van der Es heeft zelf ook een schip: 28 meter lang. „Ooit was het de bedoeling om daarmee de wereld rond te varen.” Dat kwam er uiteindelijk niet van, maar wie weet nu alsnog. Het schip moet flink opgeknapt worden, meer nog dan het zeilschip waar de mannen nu aan werken.
Dan zou Van der Es’ vaartuig uiteindelijk het moederschip van de vloot van de ‘Clean Beach Pirates’ moeten worden, waarmee niet alleen de Griekse wateren maar de wereldzeeën bevaren gaan worden. Want afval, dat ligt overal. De mannen zijn er klaar voor, en hopen dat zich veel nieuwe piraten aanmelden. Kroes klinkt alvast als een echte zeerover: „It mes dwers yn ‘e bek en der tsjinoan.”
Wie mee naar Griekenland wil met de drie piraten, of op een andere manier wil helpen, kan zich melden op cleanbeachpirates@gmail.com.
